Камит Савай, Америка жашоочусу: «Иттери үрбөйт, айдоочулар тартиптүү, жолдору мизилдейт...»

Кошкон: Мээрим Дүйшө Тарых: Жум, 14/02/2014 - 12:20

- Америкада жүргөнүңүзгө канча убак болду? 

- Бул жакка келгениме  2 жыл болуп калды, чоң кызым биякта университетте окуп, анан иштеп калган болчу. Эми келгенимин себептерин айтып олтурса көп сөз болуп кетет, бул менин жеке сырым болсун.

- Кыргызстанда кайсы кызматтарда иштедиңиз?

- Кыргызстанда билим берүү тармагында көп иштедим, Кыргыз техникалык университетинде лаборант, мугалим, проректор, Президенттин алдындагы академияда проректор, Кыргыз Республикасынын билим, илим министрлигинде аппарат жетекчиси, министрдин кеңешчиси, кийин энергетика тармагында ТЭЦте бөлүм башчысы, энергетика жана өнөр-жай министрлигинде иш алып баруу башчысы, "Нарынгидроэнергострой" АКда башкы директордун биринчи орун басары болуп иштедим.

- Алыскы жердин ой-кырына, жашоо шартына ыңгайлашыш кыйын болдубу? Тил жагынан канттиңиз?

- Америкада жашоо-турмуш албетте башкача, башында көнө албай жүрдүм. Тамактарына да көнүш кыйын болду. Тилди болсо бир колледждеги курстарга барып үйрөндүм. Эми китеп окусам да түшүнүп калдым, жаш өткөн сайынтил үйрөнүү да кыйын болуп калат экен, анткени жаңы эле келген балдарым ышкыртып сүйлөп калышты.

- Американын сизге жаккан жана жакпаган жактары?

- Эми албетте, бул жерде жашоо шарттары жакшы, бардык нерсе жетиштүү. Байлар да көп, орточо алганда бизге караганда жашоо кыйла эле жакшы. Башында көп нерсе таң калтырган, мисалы, тааныбаган кишилердин көчөдө, магазиндерде жылмайып саламдашканы, таштанды, чаңдын жоктугу ж.б. Биякта биздегидей бирөөнүкүнө каалагандай бара албайсын, убакытка так жүрүшөт, көчөлөрдө балдар көрүнбөйт, иттери үрбөйт, айдоочулар тартиптүү, жолдору мизилдейт. Эгерде иштегенге жумушуң болсо, анда тамак-ашыңа, жашаганга үй, айдаганга машине ижарага алганга акчаң жетет экен. Американын мына ушунусу аябай жакты. Мамлекет тарабынан адам өзүн адам катары сезип жашаганга бардык шарттар түзүлгөн.

- Жаштары улуу муундагыларга кандай мамиле жасашат экен?

- Америка десе эле жаш-карысы дебей бузулган, маданиятсыз адамдарды ойлойбуз, бирок биерде баары анын тескерисинче.  Жаштары улууларга сылык мамиле кылышат,  жаштардын алган таалим-тарбиясы мыкты. Мисалы, бир жолу стадионго футбол көргөнү барганда көрдүм, бир америкалык жаш жигит 80ден ашкан араң баскан атасын жетелеп келди, атасына стадиондогу бүт нерсени айтып берип сүйлөшүп, жейм, ичем дегенин алып берип, анан жетелеп кетти.

 - Үй-бүлөңүз туурасында айтып берсеңиз?

- Байбичем, кичүү кызым, уулум болушуп Америкага келишкенине үч ай эле болду. Байбичем Бишкекте КТУда мугалим болуп иштечү, азыр тил үйрөнүү менен алек, чоң кызым "Chase" деген банкта банкир, кичүү кызым колледжге өттү, 1-апрелден окуганга даярданып жүрөт, уулум мектепте 6-класста окуйт.

- Мекенге кайтуу оюңузда барбы?

- Эми буюрса кайтабыз го, бизнес боюнча жакшы бир долбоорлорду ишке ашырсам деген максаттар бар. Анан, өзүбүздүнэлге да Америкадан инвестиция тартыпжардамымтийседейм.

- Көркөм чыгарма жазып, эки китептин автору болупсуз. Чыгармачылыкка болгон көксөөңүз качан ойгонду эле?

- Кыргызстанда мамлекеттик кызматтарда иштеп жүрүп жазганга чолоо болбоду, кээде жазганга идеялар пайда болуп, олтуруп шашпай жазгым келе берчү. Балдарым кичинекей убакта, жатаарда уктасын деп жомок айтчумун, билген жомокторум бүткөндө, өзүм ойлоп таап ар кандай жомокторду айта берчүмүн. Балдарыма эмнегедир ошол мен ойлоп таап, шыр төккөн жомоктор жагат эле, ошолорду эле кайра сурана беришчү. Аялым айтчу, "жомокторуң аябай кызык балдарга, жазып койсоңчу" деп. Америкага келип тил үйрөнүп, убакыт да кенен болуп калды, Сиэтлдеги мен жашаган жерге жакын бир укмуштай сулуу булуңдун боюна күнүгө барчумун, табийгаттын сулуулугуна ырахаттанганча эмнегедир капыстан эле жаза баштадым. Илхам ошондо келди окшойт мага. Менин биринчи жазган чыгармам, жогоруда айткандай, "Кирпичечен Боранын жоруктары" деген балдар үчүн жомок болду. Ошондон бери бир роман, эки чоң эссе, толгон аңгеме, жомокторду жаздым. Бишкекте эки китебим жарык көрдү, буюрса дагы бирөөнү басмага даярдап жатам.

Назгүл Осмонова

Булак: Мекен Инфо